کارت گرافیک قطعه‌ای کلیدی در کامپیوترهای امروزی است که وظیفه پردازش بخشی از داده‌ها را بر عهده دارد. برخلاف باور رایج، کیفیت بالای یک کارت گرافیک لزوماً به معنای گران‌قیمت بودن آن نیست. در حال حاضر می‌توان محصولاتی با قیمت مناسب یافت که سرعت و کارایی بی‌نظیری دارند و به آسانی عملکرد کامپیوترتان را بهبود می‌بخشند. پس اگر در انتخاب کارت گرافیک مناسب دچار تردید هستید، نگران نباشید؛ ما در این مقاله مجله تکنولوژی لیپک راهنمای جامعی برای خرید کارت گرافیک ارائه داده‌ایم که به شما کمک می‌کند تا بهترین انتخاب را داشته باشید.
تفاوت واحد پردازش گرافیکی (GPU) و کارت گرافیک
برای درک بهتر مقاله بهتر است ابتدا با مفهوم GPU آشنا شوید. جی پی یو که بخشی حیاتی از کارت گرافیک به شمار می‌رود وظیفه پردازش و نمایش تصاویر، انیمیشن‌ها و بازی‌ها را بر عهده دارد. کیفیت و توانایی‌های مختلف جی پی یوها بر اساس معیارهای متفاوتی که تجربه‌ی بصری کاربر را به‌طور قابل توجهی بهبود می‌بخشد، سنجیده می‌شود.
در مقابل کارت گرافیک یک مجموعه است که شامل GPU، حافظه اختصاصی، سیستم خنک‌کننده و رابط‌های اتصال به مادربرد می‌شود. کارت گرافیک وظیفه ارسال تصاویر پردازش شده توسط GPU به مانیتور را دارد و به‌عنوان پلی بین پردازنده مرکزی و صفحه‌نمایش عمل می‌کند.
کاربرد واحد پردازش گرافیکی (GPU)
وظیفه واحد پردازش گرافیکی (GPU) همانند پردازنده اصلی کامپیوتر پردازش اطلاعات سیستم است با این تفاوت که GPU اطلاعات مربوط به تصاویر را پردازش می‌کند و خروجی این واحد شامل تصاویر، عکس‌ها، انیمیشن‌ها و جلوه‌های ویژه گرافیکی می‌شود.
برای اطلاعات بیشتر، این مقاله را بخوانید: پردازنده گرافیکی یا GPU چیست
اهمیت انتخاب GPU مناسب
انتخاب GPU مناسب به دلایل مختلف بسیار مهم است:
- عملکرد: GPU مناسب اجرای روان برنامه‌ها و بازی‌های گرافیک سنگین را تضمین می‌کند.
- سازگاری: GPU باید با سایر مؤلفه‌ها و الزامات نرم‌افزاری سازگار باشد.
- Future-proofing: یک GPU خوب می‌تواند به سیستم شما کمک کند تا برای مدت زمان طولانی‌تری نرم‌افزار و بازی‌های جدید منتشر شده را پشتیبانی کند.
- ارزش خرید: تعادل میان عملکرد و قیمت سبب می‌شود که بیشترین بهره را از سرمایه‌گذاری خود کسب کنید.
مشخصات کلیدی کارت گرافیک
کارت‌های گرافیکی قدرتمند امروزی قادرند تصاویر پیچیده انیمیشنی را در مدت زمان بسیار کوتاهی رندر کنند و در صفحه مانیتور به نمایش بگذارند. این کارت‌ها محاسبات و پردازش‌های گرافیکی را با سرعت بالایی انجام می‌دهند که این امر تجربه بازی‌های ویدئویی را به مرحله‌ای جدید از واقع‌گرایی و هیجان می‌برد.
مشخصات کارت گرافیک ممکن است پیچیده به نظر برسد، اما تقسیم آنها به اجزای کلیدی درک آنچه را که نیاز دارید آسان‌تر می‌کند. در اینجا مهم‌ترین مشخصاتی را که باید در نظر بگیرید، آورده‌ایم:
نوع استفاده
اولین قدم برای انتخاب GPU یا کارت گرافیک، تعیین کردن نوع کاربری آن است؛ زیرا کارهای مختلف به سطوح مختلفی از قدرت پردازش گرافیکی نیاز دارند:
- استفاده روزمره و کار اداری: برای کارهای سبک مانند مرور وب، ویرایش اسناد و تماشای فیلم، گرافیک یکپارچه (ادغام شده با CPU) یا جی پی یوهای اختصاصی سطح ابتدایی معمولاً کافی هستند. به‌عبارتی یک GPU یکپارچه به‌دلیل مقرون‌به‌صرفه بودن و کاهش مصرف برق پاسخگوی کارهای سبک خواهد بود.
- گیمینگ: نیازمندی‌های سخت‌افزاری بازی‌ها با توجه به نوع و تنظیمات انتخابی شما متغیر است. برای دستیابی به بالاترین عملکرد در بازی‌های AAA (بازی‌های ردهبالا و پیچیده) که از جدیدترین فناوری‌ها بهره می‌برند، استفاده از کارت‌های گرافیکی پیشرفته ضروری است. این کارت‌های گرافیکی مجزا به‌دلیل توان پردازشی بالا و امکان ارتقاء در آینده برای اجرای روان بازی‌های باکیفیت اهمیت ویژه‌ای دارند.
- ایجاد محتوا: ویرایش ویدیو، رندرینگ سه‌بعدی و طراحی گرافیکی، همگی به قدرت پردازشی بالای جی پی یوها با حافظه VRAM وسیع وابسته هستند.
- استفاده حرفه‌ای: حوزه‌های تخصصی نظیر تجسم علمی و یادگیری ماشین اغلب نیازمند استفاده از ویژگی‌های خاص GPU و معماری‌های متناسب با آنها است.
الزامات فنی و عملکردی
معیارهای عملکردی زیر از مهم‌ترین مواردی هستند که باید مورد بررسی قرار گیرند:
- نرخ فریم: این آیتم که با فریم در ثانیه (FPS) اندازه‌گیری می‌شود، معیاری برای سنجش روان بودن نمایش داده‌های گرافیکی در بازی‌ها و برنامه‌های کامپیوتری است. به‌طور معمول یک بازی با 60FPS روان در نظر گرفته می‌شود اما گیمرهای حرفه‌ای به دنبال 144FPS یا بیشتر هستند تا تجربه‌ای بی‌نقص داشته باشند.
- رزولوشن: وضوح بالاتر (1440p و 4K) برای حفظ نرخ فریم خوب به جی پی یوهای قدرتمندتری نیاز دارد.
- ردیابی ری (پرتو Ray): این تکنیک پیشرفته نورپردازی و بازتاب‌های واقع‌گرایانه ایجاد می‌کند و برای تحقق این روشنایی قدرت GPU قابل توجهی را می‌طلبد.
VRAM (رم ویدیویی)
VRAM نوعی حافظه اختصاصی است که توسط کارت گرافیک برای نگهداری تصاویر، بافت‌ها و داده‌های گرافیکی مورد استفاده در بازی‌ها و برنامه‌های گرافیکی به‌کار می‌رود. به‌عنوان یک راهنمای کلی:
- 4 گیگابایت: برای بازی با رزولوشن 1080p و کارهای معمولی
- 6-8 گیگابایت: برای بازی با وضوح 1440p و ایجاد محتوای متوسط
- 10-12 گیگابایت و بیشتر: برای بازی با کیفیت 4K و ایجاد محتوای حرفه‌ای
مصرف برق و نیاز سیستم برای جی پی یوهای مجزا
واحدهای پردازش گرافیکی (GPU) می‌توانند بخش‌های پرمصرفی در سیستم‌های کامپیوتری باشند. برنامه‌های محاسباتی با عملکرد بالا (HPC) که از توانایی‌های پیشرفته GPU بهره می‌برند معمولاً به انرژی زیادی نیاز دارند. به‌‌این صورت که:
- واحد منبع تغذیه (PSU): مطمئن شوید که منبع تغذیه شما (PSU) قادر به تأمین انرژی مورد نیاز برای کارت گرافیک (GPU) انتخابی‌تان است.
- اندازه فیزیکی: دقت کنید که ابعاد فیزیکی کارت گرافیک با فضای داخلی کیس کامپیوترتان سازگار است و مانع از دسترسی یا خنک شدن سایر قطعات نمی‌شود.
- خنک‌کننده: کارت‌های گرافیکی اغلب با سیستم‌های خنک‌کننده متنوعی مانند فن‌ها یا هیت‌سینک‌ها عرضه می‌شوند. یک خنک‌کننده کارآمد برای جلوگیری از گرمای بیش از حد و حفظ عملکرد سیستم ضروری است.
بودجه
کارت‌های گرافیکی با قیمت‌های متفاوتی در بازار موجود هستند. در بسیاری از موارد مدل‌های میان‌رده ارزش خرید بالاتری دارند و برای بیشتر کاربران مناسب‌تر هستند. برای آشنایی با بهترین کارت‌های گرافیک براساس قیمت و مشخصات فنی، مقاله بهترین کارت گرافیک در بازار را مطالعه کنید.
بهترین برندهای تولیدکننده کارت گرافیک
بازار پردازنده‌های گرافیکی (GPU) عمدتاً توسط سه شرکت برتر دنیا کنترل می‌شود. پردازنده‌های گرافیکی پیشرفته امروزی با استفاده از معماری‌های چند‌هسته‌ای و حافظه‌های مشترک قابلیت‌های نوینی مانند ردیابی پرتو و توانایی‌های پیچیده هوش مصنوعی را فراهم می‌آورند.
- NVIDIA: سری GeForce از جی پی یوهای NVIDIA به‌دلیل عملکرد برجسته در بازی‌ها و کاربردهای حرفه‌ای شهرت زیادی دارند. این کارت‌های گرافیکی با امکانات پیشرفته‌ای همچون DLSS (Deep Learning Super Sampling) که با استفاده از هوش مصنوعی کیفیت تصویر را بهبود می‌بخشد و قابلیت‌های قدرتمند ردیابی پرتو تجربه‌ای فوق‌العاده در اجرای بازی‌ها و برنامه‌های گرافیکی ارائه می‌دهند.
- AMD: سری Radeon AMD با ارائه عملکرد قدرتمند و قیمت‌های مناسب رقیبی جدی برای محصولات دیگر است. فناوری (FSR) این محصولات که با DLSS انویدیا رقابت می‌کند وضوح تصویر در بازی‌ها را بهبود بخشیده و تجربه گیم‌پلی فوق‌العاده‌ای را ممکن می‌سازد.
- Intel: اینتل با سری ARC خود به‌عنوان یک محصول نوظهور در عرصه پردازنده‌های گرافیکی اختصاصی، قدم در میدان رقابت گذاشته است. این سری با هدف ارائه گزینه‌های متنوع و رقابتی به‌ویژه در سطح میان‌رده طراحی شده تا کاربران بیشتری بتوانند از تجربه بازی‌های کامپیوتری و کارهای گرافیکی باکیفیت بهره‌مند شوند.
بیشتر بخوانید: مقایسه کارت گرافیک AMD و Nvidia
تفاوت کارت گرافیک لپ تاپ و کامپیوتر
کارت‌های گرافیکی مورد استفاده در دسکتاپ‌ها و لپ تاپ‌ها از نظر ساختاری متفاوت هستند و این تفاوت‌ها می‌توانند بر عملکرد کلی آنها تأثیر بگذارند. این تفاوت‌ها شامل محدودیت‌های حرارتی، توان مصرفی و سایر عوامل فنی می‌شوند که تا حد زیادی اجرای روان و بدون کندی هر دو نوع سیستم کامپیوتری را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند. آگاهی از این تفاوت‌ها به شما کمک می‌کند تا تصمیم آگاهانه‌تری بگیرید و انتظارات واقع‌بینانه‌تری از تجهیزات خود داشته باشید.
کارت گرافیک کامپیوتر
واحد پردازش گرافیک درون یک سیستم دسکتاپ همان چیزی است که شما معمولاً آن را به نام «کارت گرافیک» می‌شناسید. این کارت‌ها از نظر طراحی بسیار ساده هستند؛ یک چیپست GPU بر روی یک برد مدار چاپی (PCB) نصب می‌شود و سپس به اسلات PCI Express متصل می‌گردد. برای نصب نیز باید کارت را درون شکاف PCI Express کامپیوتر قرار داد، سپس با استفاده از براکت PCI، آن را در جای خود محکم کرد. پس از آن، کابل HDMI یا DisplayPort را به کارت گرافیک وصل کرده و به مانیتور متصل نمود. با این کار باید تصویری بر روی صفحه‌نمایش ظاهر شود.
با افزایش تقاضا برای بازی‌های کامپیوتری، واحدهای پردازش گرافیکی (GPU) نیز به‌طور قابل توجهی تکامل یافته و برای پاسخگویی به این نیازها سازگار شده‌اند. امروزه شاهد ظهور کارت‌های گرافیکی با اتصالات برق قدرتمند و چندگانه (شاید حتی دو یا سه کانکتور بسته به نیاز کارت گرافیک) و فن‌های بزرگ و سیستم‌های خنک‌کننده پیشرفته هستیم.
جی پی یوهای مورد استفاده در سیستم‌های دسکتاپ به انرژی زیادی نیاز دارند و در نتیجه گرمای بیشتری نیز تولید می‌کنند اما این مسأله معمولاً برای کامپیوترهای دسکتاپ که دارای جریان هوای مناسب در داخل کیس هستند، مشکل‌ساز نخواهد بود. جریان هوای کافی امکان دفع گرمای تولید شده توسط کارت‌های گرافیکی را فراهم می‌آورد و به آنها اجازه می‌دهد تا در دمای بهینه کار کنند.
کارت گرافیک لپ تاپ
لپ تاپ‌ها به‌دلیل محدودیت‌های فضایی و حرارتی نمی‌توانند از کارت‌های گرافیکی بزرگ و قدرتمند مشابه با سیستم‌های رومیزی استفاده کنند. بنابراین جی پی یوهای مخصوص لپ تاپ به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که با این محدودیت‌ها سازگار باشند. این کارت‌های گرافیکی باید به اندازه‌ای کوچک باشند که در فضای محدود لپ تاپ جای بگیرند، به اندازه‌ای قدرتمند که بتوانند از پس اجرای بازی‌های جدید بربیایند و همچنین آن اندازه کارآمد که حرارت زیادی تولید نکرده و باتری را به سرعت تخلیه نکنند.
به عبارتی واحدهای پردازش گرافیکی (GPU) موجود در لپ تاپ‌ها از نظر طراحی و عملکرد با نسخه‌های مورد استفاده در کامپیوترهای رومیزی متفاوت هستند. از آنجایی که در لپ تاپ‌ها بهینه‌سازی مصرف انرژی اهمیت ویژه‌ای دارد این دستگاه‌ها ممکن است از روش‌های متعددی برای کاهش مصرف برق استفاده کنند؛ استفاده از پردازنده‌های گرافیکی یکپارچه در زمان‌هایی که نیاز به قدرت پردازشی کمتری است تا عمر باتری افزایش یابد.
پیشنهاد مطالعه: بهترین کارت گرافیک های لپ تاپ
تفاوت بین پردازنده گرافیکی دسکتاپ و لپ تاپ
در طراحی لپ تاپ‌ها تعادل بین عملکرد روان بازی‌ها و مدیریت مصرف انرژی از اهمیت بالایی برخوردار است. این امر اغلب با طراحی پردازنده‌های گرافیکی کم‌مصرف‌تر و بدون قربانی کردن بیش از حد عملکرد حاصل می‌شود. در نتیجه کاربران می‌توانند بدون نگرانی از تأثیرات منفی بر عمر باتری از تجربه بازی‌های خود لذت ببرند.
همین مسأله سبب تفاوت میان ترکیبات جداگانه GPU برای لپ تاپ‌ها و دسکتاپ‌ها می‌شود. از آنجایی که این تفاوت در محصولات ممکن است برای کاربران عادی به سادگی قابل درک نباشد، در ادامه به مهم‌ترین موارد تمایز اشاره می‌کنیم:
از نظر کارایی و عملکرد
کامپیوترهای رومیزی با سیستم‌های خنک‌کننده پیشرفته از داغ شدن بیش از حد جلوگیری می‌کنند که این امر به آنها اجازه می‌دهد تا بازی‌های پرگرافیک و پروژه‌های ویرایش سه‌بعدی را به شکل مؤثرتری اجرا کنند. در مقابل لپ تاپ‌ها معمولاً در خنک‌سازی دستگاه دچار مشکل هستند که منجر به افزایش دما و کاهش عملکرد حین انجام بازی‌ها می‌شود.
سرعت کلاک
یکی دیگر از تفاوت‌های بین کارت‌های گرافیکی مورد استفاده در لپ تاپ‌ها و کامپیوترهای رومیزی سرعت عملکرد آنها است. کامپیوترهای رومیزی به‌دلیل ابعاد بزرگ‌تر معمولاً دارای فرکانس کلاک بالاتری هستند در حالی که لپ تاپ‌ها با وجود محدودیت‌های فضایی و نیاز به حفظ انرژی از اورکلاک پایین‌تری بهره می‌برند.
در واقع عواملی مانند مدیریت حرارت و مصرف برق محدودیت‌هایی را برای افزایش سرعت در لپ تاپ‌ها ایجاد می‌کند. همچنین سیستم‌های خنک‌کننده کوچک‌تر در لپ تاپ‌ها نسبت به کامپیوترهای رومیزی توانایی کمتری در دفع گرما دارند اما سرعت و قدرت قابل توجه لپ تاپ‌ها در مجموع سبب شده که متقاضیان بیشتری در بازار داشته باشند.
مقدار حافظه
یکی از تفاوت‌های کلیدی بین کارت‌های گرافیکی مورد استفاده در لپ تاپ‌ها و کامپیوترهای رومیزی میزان حافظه در دسترس است. کامپیوترهای رومیزی معمولاً فضای بیشتری برای سخت‌افزار دارند و به‌همین دلیل نیازمند کارت‌های گرافیکی با حافظه بیشتری هستند. در مقابل لپ تاپ‌ها به سبب محدودیت‌های فضایی از کارت‌های گرافیکی با حافظه کمتر استفاده می‌کنند.
مفهوم M در شماره کارت گرافیک
شرکت‌هایی مانند AMD کارت‌های گرافیکی مخصوص هر دو نوع سیستم را تولید می‌کنند که اغلب تنها با افزودن حرف ‘M’ به نام مدل از یکدیگر متمایز می‌شوند. این حرف که معمولاً قبل از دومین سری اعداد در نام مدل قرار می‌گیرد نشان‌دهنده قابل حمل بودن کارت گرافیک بوده و برای استفاده در لپ تاپ‌ها طراحی شده است. در نتیجه کارت‌های گرافیکی فاقد این حرف مخصوص کامپیوتر رومیزی هستند.
امکان جایگزینی و ارتقاء
اندازه بزرگ کامپیوترهای رومیزی این امکان را فراهم می‌کند که کارت‌های گرافیکی به راحتی ارتقاء یابند و بر اساس نیازهای متفاوت کاربران تعویض شوند. در مقابل کارت‌های گرافیکی در لپ تاپ‌ها به‌طور یکپارچه تعبیه شده‌اند و امکان جایگزینی یا ارتقاء آنها وجود ندارد. این محدودیت ناشی از طراحی کوچک و قابل حمل لپ تاپ‌ها است.
قیمت
کارت‌های گرافیکی موجود در لپ تاپ‌ها به دو دلیل بهینه‌سازی مصرف انرژی و طراحی قابل حمل گران‌تر هستند. این در حالی است که کارت‌های گرافیکی مورد استفاده در کامپیوترهای رومیزی معمولاً از ابعاد کوچک‌تر و قیمت ارزان‌تری برخوردارند.
سؤالات متداول
GPU چیست؟
GPU (واحد پردازش گرافیکی) به‌عنوان یک پردازنده تخصصی برای سرعت بخشیدن به رندر گرافیکی طراحی شده و اجرای روان بازی، ویرایش ویدیو و سایر کارهای گرافیکی را ممکن می‌سازد.
فرق GPU و کارت گرافیک چیست؟
در هر کارت گرافیک، کلیه اجزای مورد نیاز گرافیک کامپیوتر از جمله پردازنده گرافیکی یا GPU وجود دارد. در واقع، GPU بخشی از کارت گرافیک است.
VRAM چیست؟
VRAM یا حافظه ویدئویی است که مستقیماً توسط کارت گرافیک یا GPU مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای بازی‌هایی با وضوح تصویر 1080p، معمولاً 4 تا 6 گیگابایت VRAM کفایت می‌کند. اما برای تجربه بازی‌ها در وضوح‌های بالاتر مانند 1440p یا 4K داشتن حداقل 8 گیگابایت VRAM توصیه می‌شود.
یک CPU ردهبالا با یک GPU سطح بالا نیز نیاز دارد؟
بله، ترکیب یک GPU سطح بالا با یک CPU قدرتمند، عملکرد متعادل سیستم را تضمین کرده و از محدودیت‌ها و مشکلات احتمالی در اجرای روان برنامه‌ها جلوگیری می‌کند.
منبع تغذیه مناسب برای پردازنده گرافیکی چقدر است؟
کارت‌های گرافیک میان‌رده معمولاً به یک منبع تغذیه با توان 500 تا 650 وات نیاز دارند در حالی که مدل‌های پیشرفته‌تر و قدرتمندتر ممکن است به منبع تغذیه‌ای با توان 750 وات یا بیشتر نیازمند باشند.
کدام برند کارت گرافیک بهتر است، انویدیا یا AMD؟
هر دو برند انویدیا و AMD کارت‌های گرافیک باکیفیتی تولید می‌کنند که انتخاب بین این دو به نیازها و بودجه شما بستگی دارد. انویدیا معمولاً در زمینه رهگیری پرتو (Ray Tracing) و تکنولوژی‌های هوش مصنوعی پیشرو است، در حالی که AMD کارت‌های اقتصادی‌تری عرضه می‌کند.
کارت گرافیک مرجع (Reference) بهتر است یا سفارشی (Custom)؟
کارت‌های سفارشی معمولاً عملکرد بهتری دارند و کمتر داغ می‌شوند اما ممکن است گران‌تر باشند. کارت‌های مرجع معمولاً ارزان‌تر هستند و برای کسانی که بودجه محدودی دارند مناسب‌ترند.
چگونه مطمئن شوم که کارت گرافیک جدیدم با سیستمم سازگار است؟
قبل از خرید مطمئن شوید که منبع تغذیه (PSU) شما توان کافی برای کارت گرافیک جدید را دارد و کیس شما فضای کافی برای نصب آن را فراهم می‌کند.
کارت گرافیک برای کارهای غیر گیمینگ هم ضروری است؟
بله، کارت گرافیک برای کارهای گرافیکی حرفه‌ای مانند ویرایش ویدیو، طراحی سه‌بعدی و یادگیری ماشین نیز حائز اهمیت است.
آیا کارت گرافیک و مانیتور باید با هم همخوانی داشته باشند؟
بله، کارت گرافیک باید با رزولوشن و نرخ نوسازی مانیتور شما همخوانی داشته باشد تا بهترین عملکرد را ارائه دهد.
رم مهمتر است یا VRAM؟
در حالی که RAM می‌تواند طیف گسترده‌ای از وظایف را انجام دهد اما در زمینه پردازش گرافیکی از VRAM کندتر است. به‌همین دلیل VRAM برای برنامه‌هایی که نیاز به رندر در زمان آنی و تصاویر باکیفیت بالا دارند، ضروری است.
منابع:
