لنزهای واید (Wide-Angle) و اولترا واید (Ultra-Wide) از اجزای کلیدی دوربین‌های گوشی‌های هوشمند مدرن هستند که به‌دلیل توانایی ثبت تصاویر با زاویه‌دید گسترده در سال‌های اخیر محبوبیت زیادی کسب کرده‌اند. این لنزها با ارائه میدان دید وسیع‌تر نسبت به لنزهای استاندارد، امکان ثبت مناظر گسترده، فضاهای داخلی، گروه‌های بزرگی از افراد و سوژه‌های خلاقانه را فراهم می‌کنند.
با پیشرفت فناوری شرکت‌های تولیدکننده گوشی‌های هوشمند مانند اپل، سامسونگ، گوگل و هواوی لنزهای عریض و فوق عریض را با کیفیت‌های بالا و ویژگی‌های حرفه‌ای‌تری مانند فوکوس خودکار، حالت شب و فیلم‌برداری HDR به محصولات خود اضافه کرده‌اند. در این مقاله از مجله تکنولوژی لیپک به بررسی دقیق ویژگی‌ها، کاربردها، مزایا و معایب این لنزها پرداخته و نقش آن‌ها در عکاسی موبایلی را تحلیل می‌کنیم.
انتخاب بین لنز عریض و فوق عریض در عکاسی با گوشی تأثیر زیادی بر ترکیب‌بندی و پرسپکتیو تصویر دارد. هر کدام از این لنزها ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند که در ادامه به بررسی دقیق آن‌ها می‌پردازیم:
لنزهای واید معمولاً زاویه‌دیدی بین 64 تا 84 درجه دارند و به‌عنوان لنز اصلی در اکثر گوشی‌های هوشمند استفاده می‌شوند. همچنین فاصله کانونی این لنزها معمولاً معادل 24 تا 35 میلی‌متر در دوربین‌های فول فریم است.
در واقع لنزهای عریض با کاهش دیافراگم و افزایش عمق میدان، تصاویری با فوکوس گسترده ارائه می‌دهند که برای عکاسی روزمره، مناظر طبیعی، معماری و حتی پرتره‌های گروهی مناسب هستند. این لنزها در مقایسه با لنزهای تله‌فوتو یا ماکرو میدان دید وسیع‌تری دارند و به کاربران امکان می‌دهند تا سوژه‌های بیشتری را در کادر تصویر جای دهند.
لنزهای اولترا واید با زاویه‌دید گسترده‌تر و فاصله کانونی کوتاه‌تر در دوربین‌های فول فریم طراحی شده‌اند و میدان دیدی بسیار وسیع‌تر از لنزهای واید ارائه می‌دهند که برای ثبت مناظر گسترده، فضاهای تنگ یا عکاسی خلاقانه مناسب هستند. به‌عنوان مثال در گوشی‌هایی مانند آیفون 11 یا هواوی P30، لنز فوق عریض ثبت تصاویری با زاویه‌دید 120 درجه را ممکن می‌سازد که معادل میدان دید 7 متری در مقایسه با 5 متر لنز عریض است.
در ادامه مهم‌ترین ویژگی‌ها و تفاوت‌های لنزهای واید و اولترا واید را معرفی می‌کنیم:
فاصله کانونی و زاویه‌دید
دیافراگم
فوکوس خودکار و ویژگی‌های پیشرفته
فیلم‌برداری
لنزهای واید و اولترا واید در فیلم‌برداری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. لنزهای اولترا واید به‌خاطر میدان دید وسیع خود، گزینه‌ای مناسب برای ضبط ویدیوهای سینمایی یا ولاگ به شمار می‌آیند. با این حال برخی از این لنزها به‌دلیل عدم وجود تثبیت‌کننده تصویر نوری (OIS) ممکن است در شرایط نوری کم عملکرد ضعیف‌تری داشته باشند.
بیشتر بخوانید: بهترین ترفندهای عکاسی
لنزهای عریض و فوق عریض از عکاسی منظره و معماری گرفته تا ثبت لحظات در فضاهای بسته، هرکدام کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه برخی از مهم‌ترین و بهترین موارد استفاده از این لنزها را آورده‌ایم:
لنزهای عریض و به‌ویژه فوق عریض برای عکاسی از مناظر طبیعی، کوه‌ها، جنگل‌ها و سواحل ایده‌آل هستند. این لنزها امکان ثبت وسعت کامل صحنه را فراهم می‌کنند و با ایجاد حس عمق، تصاویر را جذاب‌تر می‌نمایند. به‌عنوان مثال لنز اولترا واید در گوشی‌های هواوی P30 آسمان‌خراش‌ها یا مناظر شهری را به خوبی ثبت می‌کنند.
لنزهای اولترا واید با داشتن زاویه‌دید گسترده امکان ثبت فضاهای تنگ مانند اتاق‌ها یا سالن‌های کوچک را فراهم می‌کنند. این لنزها برای عکاسان معماری یا افرادی که می‌خواهند تصاویر داخلی خانه یا دفاتر کار را ثبت کنند، بسیار کاربردی هستند.
لنزهای عریض و فوق عریض برای عکاسی از گروه‌های بزرگی از افراد مانند مهمانی‌ها یا رویدادهای خانوادگی بسیار کاربردی هستند. این لنزها بدون نیاز به عقب‌تر رفتن عکاس، تعداد افراد بیشتری را در کادر جای می‌دهند.
لنزهای اولترا واید به‌دلیل ایجاد اعوجاج طبیعی برای خلق تصاویر هنری و خلاقانه مناسب هستند. این لنزها می‌توانند سوژه‌های نزدیک را بزرگ‌تر و سوژه‌های دور را کوچک‌تر نشان دهند که افکت‌های بصری جالبی ایجاد می‌کند.
لنزهای اولترا واید با داشتن زاویه‌دید گسترده برای ضبط ویدیوهای ولاگ، مناظر یا صحنه‌های اکشن عملکرد خوبی دارند. این لنزها به کاربران اجازه می‌دهند تا بدون نیاز به سه‌پایه یا Extender (مبدل تله) کادر وسیعی را ثبت کنند.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید گوشی براساس مشخصات دوربین
یکی از رقابت‌های اصلی در بین دوبین‌های گوشی‌های پرچم‌دار 2025، بهبود کیفیت و کارایی لنزهای عریض و فوق عریض است. در جدول زیر می‌توانید مشخصات این لنزها را در سه نمونه از برترین مدل‌های حال حاضر با هم مقایسه کنید:
| مدل گوشی | لنز واید | لنز اولترا واید | ویژگی‌ها |
| آیفون 16 پرومکس | 48 مگاپیکسل، f/1.78، فوکوس خودکار | 200 مگاپیکسل، f/1.7، OIS | 50 مگاپیکسل، f/1.85، OIS |
| سامسونگ گلکسی S25 اولترا | 48 مگاپیکسل، f/2.2، زاویه‌دید 120 درجه، قابلیت ماکرو | 50 مگاپیکسل، f/2.2، زاویه‌دید 120 درجه | 48 مگاپیکسل، f/2.0، زاویه‌دید 123 درجه |
| گوگل پیکسل 9 پرو | حالت شب، HDR، اصلاح اعوجاج خودکار | فوکوس خودکار، فیلم‌برداری 8K، هوش مصنوعی پیشرفته | پردازش نرم‌افزاری پیشرفته، حالت شب عالی |
همچنین برای آشنایی بیشتر می‌توانید مقاله رتبه اول بهترین دوربین گوشی را مطالعه کنید.
انتخاب بین لنز عریض و فوق عریض به نیازهای عکاسی شما بستگی دارد. اگر به ثبت صحنه‌های گسترده، مناظر یا فضاهای داخلی علاقه‌مندید، لنز فوق عریض انتخاب بهتری است. اما برای ثبت عکس‌هایی با جزئیات بیشتر و اعوجاج کمتر، لنز عریض گزینه‌ای مطمئن‌تر خواهد بود.
تفاوت‌های کلیدی این دو لنز را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:
| ویژگی | Wide | Ultra Wide |
| زاویه‌دید | 64 تا 84 میلی‌متر | 84 تا 120 میلی‌متر |
| فاصله کانونی | 24 تا 35 | 13 تا 24 |
| اعوجاج | کمتر | بیشتر |
| عمق میدان | عمیق | بسیار عمیق |
| کاربردهای اصلی | عمومی و روزمره | مناظر گسترده و عکاسی خلاقانه |
با استفاده از نرم‌افزارهایی مانند Adobe Lightroom یا Photoshop می‌توان اعوجاج تصویر را اصلاح کرد. همچنین انتخاب زاویه مناسب هنگام عکاسی (مثلاً دور نگه داشتن خطوط صاف از لبه‌های کادر) به کاهش اعوجاج کمک می‌کند.
لنز واید برای پرتره‌های نزدیک توصیه نمی‌شود چرا که ممکن است اجزای صورت را بزرگ‌نمایی کرده و پرسپکتیو غیرطبیعی ایجاد کند. اما در پرتره‌های محیطی یا گروهی از افراد با پس‌زمینه کاربردی است.