شبکه‌های اجتماعی همچون شمشیر دولبه‌ای عمل می‌کنند که می‌توانند هم به روابط ما آسیب بزنند و هم به آنها کمک کنند. درست است که این پلتفرم‌ها می‌توانند موجب دوری و سردی در روابط شوند، اما نباید فراموش کرد که آنها همچنین ابزاری برای ارتباط و اشتراک‌گذاری لحظات هستند که خود می‌تواند نزدیکی بیشتر را به همراه داشته باشد. مطالعات نشان داده‌اند که استفاده بی‌رویه از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به کاهش رضایت از روابط عاطفی و افزایش تعارضات بین دو طرف منجر شود. این چرخه معیوب که در آن استفاده از اینستاگرام به‌عنوان مثال به جای تقویت پیوندها به اعتیاد و دوری بیشتر از هم می‌انجامد، نیازمند توجه و اصلاح است؛ باید به شیوه‌های استفاده از این ابزارها توجه کرد و با استفاده آگاهانه و متعادل از مزایای آنها بهره برد بدون آنکه به روابط آسیبی برسانند.
ما در این مقاله از مجله تکنولوژی لیپک بررسی خواهیم کرد که رسانه‌های اجتماعی چه به‌صورت مثبت و چه منفی بر روابط عاطفی و ازدواج تأثیر می‌گذارند و چگونه می‌توان از آنها به شیوه‌ای سالم در ازدواج استفاده کرد.
شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های رسانه‌ای امکانات گسترده‌ای برای ارتباط، به اشتراک‌گذاری دستاوردها و نمایش استعدادها فراهم می‌کنند. این پلتفرم‌ها علاوه‌بر اینکه فضایی برای بروز زندگی شخصی هستند، می‌توانند شخصیتی آنلاین بسازند که گاهی بر تجربیات واقعی و روابط ما تأثیر می‌گذارد.
استفاده نادرست از این شبکه‌ها مانند گذراندن زمان طولانی در آنها، انتشار پست‌هایی که حسادت برانگیزند، نقض حریم خصوصی یا رفتارهای خیانت‌آمیز در فضای مجازی می‌تواند به اعتماد و پیوندهای میان افراد آسیب برساند و حتی منجر به پایان روابط شود.
استفاده معتدل و هوشمندانه از رسانه‌های اجتماعی می‌تواند تأثیرات مثبتی بر روابط داشته باشد. تحقیقات نشان داده‌اند که شبکه‌های اجتماعی قادرند به‌طور خلاقانه برقراری ارتباط بین افراد خانواده را بهبود ببخشند؛ به‌ویژه در شرایطی که فاصله‌های جغرافیایی وجود دارد و دیدارهای حضوری مقدور نیست. برخی از مهم‌ترین مزایای استفاده از شبکه‌های اجتماعی عبارتند از:
رسانه‌های اجتماعی با ایجاد امکانات گسترده‌ای برای ارتباطات نقش مهمی در تقویت پیوندهای انسانی ایفا می‌کنند. به‌طوری که این پلتفرم‌ها با حذف موانع محدودیت‌های جغرافیایی و زمانی، فرصت‌های بی‌شماری را برای تعامل با دوستان و خانواده فراهم می‌آورند. با استفاده از ابزارهای پیام‌رسانی فوری، تماس‌های صوتی و تصویری و به اشتراک‌گذاری تصاویر و ویدیوها افراد قادرند تجربیات خود را در لحظه به اشتراک بگذارند و در روابط دوردست خود ماندگاری بیشتری داشته باشند.
شبکه‌های اجتماعی همچنین بازیابی و تقویت ارتباطات قدیمی را ممکن می‌‌سازند که این امر می‌تواند برای کسانی که در طول زمان از یکدیگر دور افتاده‌اند، بسیار ارزشمند باشد.
رسانه‌های اجتماعی با امکان تعامل زنده و آنی نقش مهمی در تقویت ارتباطات بین زوج‌ها ایفا می‌کنند. این پلتفرم‌ها به افراد اجازه می‌دهند که فارغ از محدودیت‌های جغرافیایی به‌صورت لحظه‌ای با یکدیگر در ارتباط باشند. در نتیجه زوج‌ها می‌توانند طی روز حتی در‌صورت عدم امکان دیدار حضوری، از طریق پیام‌رسانی، تماس‌های تصویری و به اشتراک‌گذاری تصاویر و ویدیوها، تجربیات و احساسات خود را با یکدیگر شریک شوند.
این امکانات علاوه‌بر ایجاد یک پیوند عاطفی عمیق‌تر به زوج‌ها کمک میکند تا با شبکه‌های اجتماعی همدیگر نیز ارتباط برقرار کنند و از تقویت حمایت اجتماعی پیرامون رابطه‌شان نیز بهره‌مند شوند.
رسانه‌های اجتماعی نقش مهمی در تقویت ارتباطات دوردست ایفا می‌کنند. در گذشته، دوری و فاصله چالش‌های بزرگی برای حفظ روابط بودند، اما امروزه با پیشرفت پلتفرم‌های دیجیتال زوج‌ها می‌توانند به‌طور مداوم و روزانه با هم در تماس باشند. این پلتفرم‌ها امکانات متنوعی از جمله پیام‌رسانی متنی، تماس صوتی، ویدیو چت و حتی برگزاری قرارهای مجازی را فراهم می‌آورند.
آنها همچنین اجازه می‌دهند تا افراد تجربیات روزمره، عکس‌ها و ویدیوهای خود را به اشتراک بگذارند که این امر به آنها کمک میکند تا احساس نزدیکی بیشتری به یکدیگر داشته باشند. رسانه‌های اجتماعی با کاهش احساس دوری و تنهایی، تحولی در حفظ روابط دوردست ایجاد کرده‌اند و به زوج‌ها این امکان را می‌دهند که علی‌رغم فاصله‌های فیزیکی، پیوندهای خود را استحکام بخشند.
اشتراک‌گذاری خاطرات و تجربیات بخش مهمی از روابط هستند و شبکه‌های اجتماعی این فرآیند را آسان‌تر می‌کنند. پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی به کاربران امکان می‌دهند تا زندگی خود را از طریق به اشتراک‌گذاری تصاویر و رویدادهای مهم با دوستان، خانواده و دنبال‌کنندگان خود ثبت و مستند کنند. این امر به افراد کمک میکند تا با دیگران ارتباط برقرار کرده، لحظات را مجدداً تجربه کنند، از تجربیات دیگران یاد بگیرند و روابط خود را تقویت نمایند.
شبکه‌های اجتماعی همچنین امکان ارتباط با دوستان و خانواده‌های از راه دور را فراهم می‌آورند و ارتباطات با شرکای زندگی و فرزندان را بهبود می‌بخشند. تحقیقات نشان داده‌اند که خاطرات شخصی هنگام به اشتراک‌گذاری در شبکه‌های اجتماعی اثربخش‌تر می‌شوند.
بر اساس تحقیقات انجام شده توسط مرکز تحقیقاتی Pew، شبکه‌های اجتماعی می‌توانند به افراد کمک کنند تا احساسات و محبت خود را در روابط بیان کنند. گزارش‌ها حاکی از آن است که تقریباً نیمی از شرکت‌کنندگان در این مطالعه از شبکه‌های اجتماعی برای ایجاد ارتباط عاطفی نزدیک‌تر با دیگران استفاده می‌کنند.
همچنین بسیاری از افراد از این پلتفرم‌ها برای نشان دادن اهمیتی که به دوستان و عزیزانشان می‌دهند بهره می‌برند. با این حال مهم است که آگاه باشیم شبکه‌های اجتماعی می‌توانند منجر به مقایسه‌های ناسالم و ایجاد انتظارات غیر واقعی شوند. بنابراین استفاده متعادل و تمرکز بر واقعیت‌های رابطه به جای تصویرسازی غیر واقعی اهمیت بالایی دارد.
رسانه‌های اجتماعی ابزار مفیدی برای تقویت دوستی‌ها و پیوندهای خانوادگی هستند. این پلتفرم‌ها امکان برقراری ارتباط با دوستان و خانواده‌هایی که ممکن است فاصله‌های جغرافیایی داشته باشند را فراهم می‌آورند و در نتیجه حفظ روابط دوردست را ساده‌تر می‌کنند. علاوه‌بر این شبکه‌های اجتماعی فرصت‌هایی برای برقراری دوستی‌های جدید و تقویت روابط موجود از طریق اشتراک علایق و اهداف مشترک ایجاد می‌کنند. همچنین این رسانه‌ها در سازماندهی رویدادها و ملاقات‌ها نقش دارند که می‌تواند به افزایش تعاملات اجتماعی و تقویت پیوندهای فردی کمک کند.
با این حال مهم است که از رسانه‌های اجتماعی به‌طور متعادل استفاده شود تا از کاهش کیفیت زمان حضوری با عزیزان و احتمال نارضایتی از روابط جلوگیری به عمل آید.
جوامع آنلاین که از مزایای رسانه‌های اجتماعی به‌شمار می‌روند نقش مهمی در ایجاد ارتباطات معنادار، حمایت و دوستی دارند. این جوامع فرصت‌هایی برای افراد و کسب‌وکارها فراهم می‌آورند تا به‌عنوان پیشگامان حوزه‌های خود شناخته شوند و شبکه‌های اجتماعی‌شان را توسعه دهند. علاوه‌بر این اعضای جامعه می‌توانند در مورد علایق مشترک گفتگو کنند، با برندها و رهبران بازار و اجتماع ارتباط برقرار کنند، از یکدیگر یاد بگیرند، در پروژه‌ها مشارکت کنند و اطلاعات و مشاوره‌ها را به اشتراک بگذارند.
با استفاده از جوامع آنلاین به‌عنوان کانال تولید و مصرف محتوا، می‌توان با مخاطب روابط مستحکم و همراه با اعتماد را ایجاد کرد و در نهایت آگاهی از ارزش‌های خود را افزایش داد.
جوامع آنلاین به مشتریان و دنبال‌کنندگان اجازه می‌دهند تا بازخوردها، افکار و تعاملات خود را بیان کنند و از این طریق روابط معناداری را تقویت نمایند.
رسانه‌های اجتماعی با همه مزایایی که دارند می‌توانند تأثیرات منفی نیز بر روابط بگذارند. این پلتفرم‌ها در حالی که ابزارهای قدرتمندی برای ارتباط و اشتراک‌گذاری هستند، ممکن است به ایجاد سوءتفاهم‌ها و احساس نادیده گرفته شدن کمک کنند. در ادامه به معرفی چند نمونه از معایب این پلتفرم‌ها اشاره می‌کنیم:
رسانه‌های اجتماعی با دسترسی آسان به اطلاعات شخصی می‌توانند به نقض حریم خصوصی و تعرض به مرزهای فردی منجر شوند. این امر بی‌اعتمادی و حسادت را در روابط افزایش می‌دهد و بر پیوندهای میان افراد تأثیرات منفی می‌گذارد. مطالعات نشان داده‌اند که استفاده برخی از این پلتفرم‌ها باعث نارضایتی در روابط شده است، به‌ویژه زمانی که به حسادت و رفتارهای کنترل‌گرانه منجر می‌شود.
همچنین تجربه‌های مکرر نقض حریم خصوصی به فرسایل روانی ناشی از دغدغه‌های حریم خصوصی می‌انجامد که این خود موجب افزایش آگاهی کاربران برای حفاظت از حریم شخصی‌شان می‌شود. بنابراین تعیین مرزهای واضح و به اشتراک‌گذاری انتظارات در مورد حریم خصوصی در فضای مجازی از اهمیت بالایی برخوردار است تا از پیامدهای منفی آن پیشگیری شود.
رسانه‌های اجتماعی با وجود مزایای بی‌شمار خود، تأثیرات منفی قابل توجهی بر روابط حضوری داشته‌اند. این پلتفرم‌ها که برای ارتباطات آسان و سریع طراحی شده‌اند، ممکن است به کاهش تمایل افراد برای برقراری ارتباطات حضوری منجر شوند و در نتیجه، کیفیت این تعاملات نیز تحت تأثیر قرار دهند.
اینترنت می‌تواند به‌عنوان یک ابزار برای کاهش اضطراب اجتماعی عمل کند، اما این امر ممکن است به قیمت کاهش ارزش دوستی‌های نزدیک و صمیمی تمام گردد. همچنین عناصر غیر کلامی ارتباطی مانند تماس فیزیکی و تماس چشمی که در تعاملات حضوری رخ می‌دهند و به تقویت صمیمیت کمک می‌کنند، نمی‌توانند به‌طور کامل در فضای مجازی جایگزین شوند. این تغییرات در الگوهای ارتباطی می‌توانند تأثیرات عمیقی بر روابط انسانی داشته باشند.
حسادت و ناامنی در روابط احساسات رایجی هستند که می‌توانند با فعالیت‌های آنلاین ایجاد شوند. رسانه‌های اجتماعی بستری را برای افراد فراهم می‌کنند تا با دیگران از جمله شرکای عاطفی قبلی خود ارتباط برقرار کنند که می‌تواند منجر به احساس حسادت و ناامنی شود. برای مثال مشاهده اینکه شریک زندگیتان پست فرد دیگری را پسندیده یا بر روی آن نظر داده است، می‌تواند به حسادت و بدگمانی دامن بزند.
همچنین شبکه‌های اجتماعی انتظارات و مقایسه‌های نامعقولی را ایجاد می‌کنند که به احساس ناامنی می‌انجامد. این موضوع به‌خصوص زمانی صدق میکند که افراد تصویری غیر واقعی از زندگی خود را در فضای آنلاین به نمایش می‌گذارند و موجب می‌شوند که دیگران حس ناکافی بودن را در خود و ازدواج‌شان تجربه کنند.
برای زوج‌ها مهم است که صریح و صادقانه در مورد احساسات خود صحبت کنند و برای جلوگیری از این احساسات منفی، حد و مرزهایی را در استفاده از رسانه‌های اجتماعی ایجاد نمایند.
رسانه‌های اجتماعی با تمام مزایایی که دارند اگر با احتیاط استفاده نشوند، می‌توانند به حریم خصوصی آسیب برسانند. کاربران گاهی اوقات بدون در نظر گرفتن عواقب، اطلاعات شخصی خود را به اشتراک می‌گذارند که این امر می‌تواند آنها را در معرض خطراتی مانند حملات سایبری و اذیت و آزارهای آنلاین قرار دهد. همچنین اشتراک‌گذاری بی‌رویه منجر به احساسات منفی مانند شرمساری، تنش در روابط و احساس ناخوشایند ناشی از قضاوت دیگران می‌شود.
استفاده هوشمندانه از رسانه‌های اجتماعی و بهره‌گیری از تنظیمات حریم خصوصی برای حفاظت از اطلاعات شخصی، اهمیت بالایی دارد.
شبکه‌های اجتماعی تعریف ما از خیانت را دگرگون کرده‌اند و موانعی که پیش‌تر وجود داشت را کاهش داده‌اند. همچنین این پلتفرم‌ها با ایجاد فرصت‌های نوین برای ارتباط، چالش‌های جدیدی را در زندگی روزمره به وجود آورده‌اند. خیانت در عصر دیجیتال اغلب در حوزه‌ی مجازی رخ می‌دهد (یا شروع می‌شود) نه در دنیای واقعی. این امر باعث می‌شود که خیانت کمتر جدی گرفته شود، زیرا عواقب به ظاهر کمتری دارد.
با این حال رفتارهای خیانت‌آمیز آنلاین مانند گذراندن زمان زیاد در شبکه‌های اجتماعی می‌توانند به سادگی فرصت‌هایی برای خیانت را فراهم کنند. روابط عاطفی که در فضای مجازی شکل می‌گیرند اغلب از دوستی‌های ساده آغاز شده و به مرور زمان با عبور از حدود و مرزهای تعیین‌شده به روابط پیچیده‌تری تبدیل می‌شوند. وجود شبکه‌های اجتماعی می‌تواند فرد را به سمت خیانت زناشویی سوق دهد، زیرا انجام این عمل در زندگی واقعی، کمتر مضر به نظر می‌رسد.
آزار و اذیت سایبری که شامل ارسال پیام‌های تهدیدآمیز، تحقیرآمیز یا آزاردهنده از طریق وسایل الکترونیکی است، یکی از چالش‌های جدی در دنیای مدرن به شمار می‌رود. شبکه‌های اجتماعی که بستری برای ارتباطات گسترده فراهم می‌کنند، متأسفانه می‌توانند به عرصه‌ای برای رفتارهای زورگویانه تبدیل شوند. این نوع رفتارها تأثیرات منفی عمیقی بر روحیه و سلامت روانی افراد همچون ایجاد احساساتی مانند افسردگی و اضطراب و در موارد شدید منجر به فکر یا اقدام به خودکشی می‌گذارند.
همچنین آزار و اذیت سایبری ممکن است به‌صورت ناشناس انجام شود که این امر گزارش آن به مراجع قانونی برای قربانیان را دشوار می‌سازد. از این‌رو آگاهی از خطرات و اتخاذ تدابیر محافظتی برای جلوگیری از آزار و اذیت آنلاین اهمیت بسزایی دارد. این اقدامات شامل آموزش در مورد حقوق دیجیتالی، استفاده از تنظیمات حریم خصوصی و دانستن چگونگی گزارش رفتارهای زورگویانه است.
شبکه‌های اجتماعی با نمایش نسخه‌ای ایده‌آل از زندگی افراد می‌تواند تأثیرات منفی بر روابط داشته باشد. این پلتفرم‌ها که معمولاً بهترین لحظات و دستاوردهای کاربران را به تصویر می‌کشند، موجب می‌شوند که افراد خود را به‌طور مداوم با دیگران مقایسه کرده و احساس ناکافی بودن، حسادت و ناامنی را تجربه کنند. چنین مقایسه‌هایی به تیرگی روابط کمک کرده و رقابت ناسالمی را ایجاد میکند که در آن افراد شروع به اندازه‌گیری موفقیت رابطه خود بر اساس آنچه در رسانه‌های اجتماعی می‌بینند می‌کنند.
این مسئله به ایجاد انتظارات غیر واقعی و فشارهای غیر ضروری بر روابط منجر می‌شود و همچنین ترس از دست دادن (FOMO) را تشدید می‌نماید که در آن افراد احساس می‌کنند از روابط هیجان‌انگیز یا رضایت‌بخش دیگران کنار گذاشته شده‌اند. برای مقابله با تأثیرات منفی مقایسه و رقابت‌های ناسالم مهم است که افراد بر روابط خود متمرکز شوند و ارتباطات صادقانه، اعتماد و حمایت متقابل را در اولویت قرار دهند. لازم است به خاطر داشته باشیم که تصاویر ارائه شده در رسانه‌های اجتماعی غالباً نمایانگر نسخه‌ای ایده‌آل از واقعیت هستند و لزوماً بازتاب دقیقی از پیچیدگی‌های واقعی یک رابطه نخواهند بود.
رسانه‌های اجتماعی گاهی موجب ایجاد تنش در روابط می‌شوند که معمولاً از عدم توازن بین تعاملات حضوری و آنلاین افراد نشأت می‌گیرند. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که استفاده از رسانه‌های اجتماعی ممکن است جریان دوپامینی را در مغز ایجاد کنند که منجر به اعتیاد روانی شود. از همین‌رو وقتی زمان صرف شده پای صفحه‌نمایش گوشی را کاهش می‌دهید احساس ناراحتی می‌کنید. این موضوع می‌تواند تأثیر منفی بر لذت بردن از زمانی که در کنار شریک زندگیتان هستید به‌ویژه در مقایسه با زمانی که به گوشی هوشمند خود مشغولید بگذارد.
در ادامه، 5 رویکرد را معرفی کرده‌ایم که می‌توانید از آنها برای ایجاد تعادل بین زندگی آنلاین و آفلاین خود استفاده کنید:
شما باید پس از ارزیابی مزایا و معایب رسانه‌های اجتماعی در روابط، مرزهای واضحی برای این پلتفرم‌ها مشخص کنید. برخی از کارهایی که می‌توانید انجام دهید عبارتند از:
اجتناب از رسانه‌های اجتماعی همیشه امکان‌پذیر نیست اما برای محافظت از روابط شخصی در برابر تأثیرات منفی آنها می‌توانید با تفکیک زندگی آنلاین از آفلاین تعادلی ایجاد کنید. نحوه انجام این کار را در زیر آورده‌ایم:
همچنین اگر رسانه‌های اجتماعی بخشی از حرفه شما باشد احتمالاً انجام این کارها دشوار است اما باید زمانی را صرفاً برای روابط آفلاین خود اختصاص دهید.
پست‌هایی که در فضای مجازی درباره روابط عاطفی منتشر می‌شوند، اغلب نتیجه برنامه‌ریزی دقیق به منظور ظاهرسازی بهتر و اعمال فیلترهای متعدد روی چهره هستند. این تصویرسازی‌های دقیق و بی‌نقص موجب می‌شود که افراد واقعیت‌های ناکامل زندگی خود را با دیده تردید بنگرند.
تحقیقات نشان داده‌اند که کیفیت یک رابطه با تعامل و پشتیبانی متقابل از اهداف یکدیگر ارتقاء می‌یابد. به این معنی که وقتی اهدافتان را با شریک زندگیتان به اشتراک می‌گذارید و در شبکه‌های اجتماعی از یکدیگر حمایت می‌کنید، رضایتتان از رابطه افزایش می‌یابد.
به یک سفر آخر هفته بروید و گوشی‌های خود را در هتل بگذارید. که ممکن است ابتدا وحشتناک به نظر برسد، اما هنگامی که اضطراب عدم نیاز به بالا و پایین کردن نمایشگر از بدن شما خارج شود، راحت‌تر می‌توانید به حرف یکدیگر گوش دهید. همچنین اپلیکیشن‌هایی مانند Offtime و Freedom را امتحان کنید که برای تنظیم مدت زمان آنلاین بودن، رسانه‌های اجتماعی را مسدود می‌کنند.
رسانه‌های اجتماعی دوگانگی مشخصی در تأثیرگذاری بر روابط انسانی دارند. از یک سو این پلتفرم‌ها می‌توانند به حفظ و تقویت ارتباطات کمک کنند، اما از سوی دیگر ممکن است به کاهش کیفیت زمان ارتباطات حضوری و رضایت از روابط منجر شوند. استفاده نادرست از رسانه‌های اجتماعی به مقایسه‌های ناسالم و داشتن انتظارات غیر واقع‌بینانه از روابط می‌انجامد و حتی ممکن است به تصویر ذهنی منفی از بدن و افسردگی که بر روابط تأثیر می‌گذارد، منجر شود. بنابراین مدیریت هوشمندانه استفاده از شبکه‌های اجتماعی و حفظ استقلال در ارتباطات برای حفظ کیفیت روابط ضروری است.
شبکه‌های اجتماعی می‌توانند روابط زناشویی را تقویت یا مختل کنند. این پلتفرم‌ها ارتباط فوری و به اشتراک‌گذاری تجربیات را امکان‌پذیر می‌کنند، اما همچنین می‌توانند منجر به نگرانی‌های مربوط به حریم خصوصی و سوء‌تفاهم‌های عاطفی شوند.
بله، رسانه‌های اجتماعی می‌توانند ارتباطات و به اشتراک‌گذاری تجربیات را افزایش دهند که این فعالیت‌ها به تقویت روابط می‌انجامد.
استفاده بیش از حد از رسانه‌های اجتماعی می‌تواند زمان صرف شده برای زندگی زناشویی را کاهش دهد و تعادل بین کار و زندگی را مختل کند. اشتراک‌گذاری بیش از حد اطلاعات شخصی نیز ممکن است منجر به مشکلات حریم خصوصی شود.
ایجاد تعادل بین استفاده مثبت و منفی از رسانه‌های اجتماعی و تعیین مرزهای روشن در مورد آنچه که باید آنلاین به اشتراک بگذارید می‌تواند به کاهش تأثیرات منفی کمک کند.
به اشتراک‌گذاری تجربیات مثبت و اخبار خوب و همچنین حفظ ارتباطات عاطفی از طریق رسانه‌های اجتماعی می‌تواند به تقویت روابط زناشویی کمک کند.
بله، رسانه‌های اجتماعی می‌توانند به زوج‌هایی که در روابط از راه دور هستند کمک کنند تا از طریق تماس‌های ویدیویی و اشتراک‌گذاری عکس‌ها احساس صمیمیت بیشتری داشته باشند.
منابع: