فناوری ضد آب و مقاوم در برابر آب در سال‌های اخیر به یک ترند بزرگ انواع کالای دیجیتال تبدیل شده است. در حال حاضر اکثر دستگاه‌ها از استاندارد IPX یا ATM استفاده می‌کنند که برحسب عدد هر گواهی، میزان مقاومت در برابر آب، رطوبت، گردوغبار و … را مشخص می‌کند. مثلاً گوشی‌های هوشمند دارای گوهینامه IP67 یا IP68 هستند و تعداد انگشت‌شماری به استاندارد IP69 رسیده‌اند. همچنین در ساعت‌های هوشمند استاندارد 5ATM نیز کاربرد زیادی پیدا کرده است. در این مقاله از مجله تکنولوژی لیپک، شما را با این گواهی حفاظتی لوازم دیجیتال آشنا خواهیم کرد.
استاندارد IPX چیست؟
استاندارد IPX در مقایسه با اصطلاح مبهم «ضد آب»، تصویر واضح‌تری از میزان مقاومت محصول در برابر آب و رطوبت را ارائه می‌دهد.
کد IP (مخفف حفاظت از ورود/Ingress Protection) شامل حروف IP و دنباله آن با یک یا دو رقم و گاهاً یک حرف می‌باشد.
کد IP درجه‌های حفاظت ارائه شده در برابر نفوذ اجسام جامد (از جمله قسمت‌های بدن مانند دست‌ها و انگشتان)، گردوغبار، تماس تصادفی و آب را در محفظه‌های مکانیکی و با محفظه‌های الکتریکی دستگاه رتبه‌بندی می‌کند.
معنی اعداد در استاندارد IPX
سیستم رتبه‌بندی IPX در انواع گوشی هوشمند، هدفون و ایرپاد، اسپیکر و ساعت هوشمند استفاده می‌شود. در حال حاضر دو گواهی IP67 و IP68 بیشترین مقاومت را در برابر آب و غبار دارند.
اعداد IP به صورت IPXX نوشته می‌شود. جایگاه «X» با اعداد مختلفی پر می‌شود که در زیر به معنای آن اشاره شده است:
- عدد اول در IPXX: بیانگر میزان مقاومت در برابر ورود ذرات جامد (گردوغبار ، خاک…) است که از بین 1 تا 6 مشخص می‌شود.
- عدد دوم در IPXX: بیانگر میزان مقاومت در برابر ورود آب و رطوبت (حجم آب و مدت‌زمان قرار گرفتن در معرض آن) است که از بین 1 تا 8 مشخص می‌شود.
هر چه اعداد X بالاتر باشد، مقاومت دستگاه نیز بیشتر خواهد بود و دستگاه را از یک محصول مقاوم در برابر آب (Water Resistance) به دستگاه ضد آب (Water Proof) تبدیل می‌کند. در جدول زیر، معنی هر عدد در جایگاه اول و دوم IPXX مشخص شده است:
| عدد | ذرات جامد (عدد اول) | مایع و رطوبت (عدد دوم) |
| 1 | محافظت در برابر اجسام سخت با ابعاد بزرگتر از 50 میلیمتر (مثال: دست انسان) | مقاوم در برابر چکیدن آب به صورت عمودی |
| 2 | محافظت در برابر اجسام سخت با ابعاد بزرگتر از 12 میلیمتر (مثال: انگشتان دست) | مقاوم در برابر پاشش آب تا حداکثر زاویه 15 درجه نسبت به حالت عمودی |
| 3 | محافظت در برابر اجسام سخت با ابعاد بزرگتر از 2.5 میلیمتر (مثال: ابزارها و سیم‌ها) | مقاوم در برابر اسپری مستقیم آب تا حداکثر زاویه 60 درجه نسبت به حالت عمودی |
| 4 | محافظت در برابر اجسام سخت با ابعاد بزرگتر از 1 میلیمتر (مثال: سیم‌های کوچک) | مقاوم در برابر اسپری آب از تمامی جهات |
| 5 | مقاوم در برابر ورود گردوغبار، با امکان نفوذ بسیار محدود | مقاوم در برابر ریزش آب از تمامی جهات |
| 6 | کاملاً مقاوم در برابر ورود گردوغبار | مقاومت در برابر حجم بالایی از آب در تمامی جهات |
| 7 | – | مقاومت کامل در برابر نفوذ آب در عمق 15 سانتی‌متر تا 1 متر به مدت 30 دقیقه |
| 8 | – | مقاومت کامل در برابر نفوذ آب در مکان‌های عمیق به مدت طولانی |
طبق جدول بالا و به عنوان مثال:
- یک گوشی با استاندارد IP67، کاملاً در برابر ورود گردوغبار محافظت می‌شود و در حداکثر آب به عمق یک متر (3.3 فوت)، بیشتر از 30 دقیقه دوام می‌آورد.
- یک گوشی با گواهینامه IP68 کاملاً در برابر گردوغبار ایمن است و می‌تواند در آب به عمق حداکثر 1.5 متر (4.9 فوت) برای حداکثر 30 دقیقه سالم بماند.
در ادامه، توضیحات بیشتری از میزان محافظت گواهی IPXX در برابر ورود ذرات جامد و مایع ارائه کرده‌ایم.
رتبه‌بندی IP در حفاظت از آب
IPX1: دستگاهی با درجه مقاومت IPX1 می‌تواند تا 10 دقیقه زیر قطرات آب به صورت عمودی دوام بیاورد. ساعت هوشمند، هدفون یا ایرپاد دارای رتبه IPX1 ممکن است چند قطره بارش باران را تحمل کنند اما هر چه میزان رطوبت بیشتر شود دستگاه آسیب بیشتر و سریعتری می‌بیند. به همین دلیل دستگاه‌های با این رتبه، برای کسایی که فعالیت‌های ورزشی با تعریق زیاد انجام می‌دهند، توصیه نمی‌شود.
IPX2: دستگاهی که درجه مقاومت آن در برابر آب و مایعات در سطح 2 قرار دارد تنها زمانی که در زاویه 15 درجه کج می‌شود در برابر قطره‌های آب سالم خواهد ماند.
IPX3: دستگاهی که درجه مقاومت آن در سطح 3 قرار دارد، اگر آب در زاویه‌های مختلف تا 60 درجه روی دستگاه اسپری شود می‌تواند در برابر آن مقاومت کند.
IPX4: دستگاهی با درجه مقاومت 4 می‌تواند در برابر پاشش آب از هر جهت مقاومت کند. می‌تواند دستگاه‌های دارای گواهی IPX4 را در برابر تعریق، مقاوم دانست اما استفاده از این دستگاه‌ها در زیر دوش حمام، شنا و زمان باران شدید توصیه نمی‌شود.
IPX5: دستگاه‌هایی با این رتبه برای استفاده در حین دوش گرفتن و شنا توصیه نمی‌شوند اما در زیر باران شدید سالم خواهند ماند.
IPX6: دستگاهی با درجه مقاومت 6، در برابر فشار آب قوی با نازل 12.5 میلی‌متری در هر زاویه مقاوم است. چنین دستگاهی را می‌توان در حمام و استخر به همراه داشت.
IPX7: دستگاهی با رتبه‌بندی سطح 7، در برابر آب تا عمق 1 متر تا 30 دقیقه مقاوم است. تمام دستگاه‌های دارای استاندارد IPX7، ضد آب محسوب می‌شوند (البته رفتن به عمق بیشتر یا زمان طولانی‌تر در آب توصیه نمی‌شود).
IPX8: رتبه IPX8 نسبت به IPX7 بهتر است و معمولاً می‌تواند در عمق یا زمان بیشتری در آب غوطه‌ور باشد. از دستگاه‌های مقاوم تا سطح 8 می‌توان تا عمق 1 تا 3 متر و برای مدت‌زمان تقریباً نامحدود استفاده کرد (IPX8 بیانگر قابلیت کامل ضد آب بودن دستگاه است).
IPX9K: این گواهی به معنی محافظت در برابر پاشش آب گرم با استفاده از یک اسپری آب‌پاش فشار قوی تا دمای 80 درجه سانتی‌گراد می‌باشد. به‌طور کلی استاندارد IPX9K به دستگاهی داده می‌شود که در برابر فشار آب خیلی زیاد مقاوم است.
رتبه‌بندی IP در حفاظت از گردوغبار
کد حفاظت از ورود گردوغبار (ذرات جامد) هم از ساختار مشابهی پیروی می‌کند. درجه حفاظتی که این دستگاه در برابر نفوذ اجسام جامد خارجی دارد از 0 تا 6 درجهبندی شده و در عدد اول IPXX قرار می‌گیرد.
- IP0X: در برابر نفوذ ذرات کوچک (کثیفی، گردوغبار و غیره) مقاومتی ندارد.
- IP1X: در برابر ذرات بزرگتر از 50 میلیمتر مقاوم است.
- IP2X: در برابر تماس با انگشت و ذراتی با اندازه کم‌تر از 12.5 میلیمتر مقاوم است.
- IP3X: در برابر اجسام بزرگتر از 2.5 میلیمتر مثل اکثر ابزارها و وسایل نوک تیز مقاوم است
- IP4X: در برابر اجسام کوچک، مورچه‌ها، سیم‌های ریز و… که کم‌تر از 1 میلیمتر هستند مقاوم است.
- IP5X: در برابر گردوغبار مقاوم است. این درجه، مقاومت در برابر ذرات جامد است ولی کاملاً در برابر گردوغبار مقاومت ندارد اما گردوغبار وارد شده نمی‌تواند آسیبی وارد کند.
- IP6X: مقاومت کامل در برابر گردوغبار دارد. این استاندارد، ضد گردوغبار بودن کالا را نشان می‌دهد و کاملاً در برابر اجسام جامد مقاومت خواهد داشت.
گواهی استاندارد ATM چیست؟
ATM یک اندازه‌گیری مقاومت در برابر آب است که معمولاً در ساعت‌های هوشمند و ساعت‌های سنتی استفاده می‌شود. اصطلاح “ATM” نسخه کوتاه شده کلمه “Atmosphere” (اتمسفر) است و برای توصیف میزان فشاری که یک دستگاه در زیر آب می‌تواند تحمل کند استفاده می‌شود. این مقدار در شرایط آزمایشگاهی تعیین می‌شود و با اعدادی مانند 1 ATM 3 ،ATM و 5 ATM برای نشان دادن مقاومت در برابر آب بیان می‌شود. به‌طور کلی، 10 متر عمق با 1 اتمسفر فشار (یا 1 ATM) برابر است. هرچه این عدد بیشتر باشد، محصول می‌تواند فشار بیشتری را در زیر آب تحمل کند.
استاندارد رتبه‌بندی ATM نسبتاً قدیمی‌تر از گواهینامه IP محسوب می‌شود.
جدول مشخصات سیستم رتبه‌بندی ATM
| درجهبندی | درجه مقاومت | توضیح |
| ATM 1 | بدون مقاومت | از تماس با آب جلوگیری شود. |
| ATM 3 | مقاومت در برابر فشار آب تا عمق 30 متر | مقاوم در برابر بارش باران (شستن دست‌ها و …) و پاشش آب. |
| ATM 5 | مقاومت در برابر فشار آب تا عمق 50 متر | می‌تواند کمی در آب غوطه‌ور شود. برای شنا در استخر مناسب است. |
| ATM 10 | مقاومت در برابر فشار آب تا عمق 100 متر |
می‌تواند برای مدت کمی بیشتر در آب غوطه‌ور شود. مناسب برای غواصی سطحی. |
| ATM 20 | مقاومت در برابر فشار آب تا عمق 200 متر | مناسب برای باران، شنا، دوش گرفتن، غوطه‌ور شدن تصادفی در آب. می‌تواند برای آب با فشار بالا مانند مواردی چون موج‌سواری و ورزش‌های آبی استفاده شود. |
تفاوت گواهی IPXX و ATM چیست؟
مانند ATM، گواهی IP روشی برای طبقه‌بندی دقیق میزان مقاومت دستگاه الکترونیکی در برابر آب است. استاندارد ATM از 1 تا 20 درجهبندی می‌شود اما IP به صورت IPXX و با دو عدد مشخص می‌شود. عدد اول از 1 تا 6 و بیانگر مقاومت در برابر ذرات جامد و غبار و عدد دوم از 1 تا 9 به معنی میزان مقاومت در برابر آب و مایعات می‌باشد. هر چه اعداد این دو گواهینامه بالاتر باشند، میزان مقاومت کالا بیشتر خواهد بود.
رتبه‌بندی IP فشار آب را محاسبه نمی‌کند و ATM روش بهتری برای تعیین مقاومت محصول در حین شنا، غواصی یا حمام می‌باشد. به همین دلیل استاندارد ATM برای ساعت هوشمند یا گجت پوشیدنی تناسب اندام که امکان استفاده در استخر و… دارد استفاده می‌شود.
گوشی‌های دارای گواهی IPXX بالا به مرور زمان با افت مقاومت مهر و موم‌های لاستیکی مواجه می‌شوند و مقاومت آنها در برابر آب و غبار کاهش پیدا می‌کند.
در انتها، مجموعه نکات مهم این مقاله به عنوان توصیه‌های آخر برای شما ارائه شده است.
- گواهی IP68 به معنی ضد آب بودن کامل نیست و بهتر است گوشی را از تماس با آب و غبار دور نگه داشت.
- در صورت نیاز به استفاده از گوشی‌های دارای استاندارد IP بالا در برابر آب، مطمئن شوید که درگاه‌های گوشی شامل اسلات کارت‌های سیم‌کارت، microSD و یا پورت USB با پوشش مناسب پوشیده باشد.
- اگر دستگاه شما در استخر دارای آب کُلُردار افتاده باشد، باید سریعاً زیر آب شیرین شسته شود (از صابون و مواد شیمیایی استفاده نکنید).
- گوشی و ساعت هوشمند خود را از آب‌های شور مانند آب دریا دور نگه دارید.
- از گوشی و سایر لوازم دیجیتال ترجیحاً در مکان‌های گرم نظیر سونا و اتاق بخار استفاده نکنید.
- فارغ از گواهی دستگاه، احتمال ورود انواع غبار، مو و … به داخل پورت‌ها وجود خواهد داشت و نظافت پورت‌ها به صورت مستمر ضروری است.
- گواهی ATM برای خود ساعت هوشمند است و شامل بند ساعت نمی‌شود.
منابع: androidauthority.com | trustedreviews.com