اینتل برای چندین دهه یک برند مسلط بر صنعت پردازش کامپیوتر بوده است و پردازندههای آن قدرت بسیاری از محبوب‌ترین لپ‌تاپ‌ها و دسکتاپ‌های دنیا را تامین می‌کنند. اینتل اولین پردازنده خود را در سال 1971 عرضه کرد و از آن زمان، همچنان به نوآوری و رهبری بازار با هر نسل جدید خود ادامه داده است. با این حال، وجود طیف گسترده‌ای از انواع پردازنده اینتل با شماره مدل‌ها، نام‌ها و نسل‌ها می‌تواند انتخاب بهترین پردازنده اینتل را برای شما چالش برانگیز کند. در این راهنمای جامع از مجله تکنولوژی لیپک، همه اطلاعاتی را که باید در مورد پردازندههای اینتل در سال 2024 بدانید، از جمله آخرین نسل‌ها، قراردادهای نامگذاری و مشخصات هر نسل شرح می‌دهیم.
در جدول زیر می‌توانید سریع و مختصر، با انواع سی پی یو اینتل و مشخصات آنها آشنا شوید.
| لیبل | نام سری پردازنده | کاربرد و عملکرد اصلی | اعضای سری |
| Intel Xeon | برای مراکز داده و دستگاه‌های کاری پیشرفته برای رسیدگی به نیازهای پردازش سنگین ابری، کلان‌داده، مدل‌سازی، هوش مصنوعی و موارد دیگر ساخته شده است. | Intel Xeon E Intel Xeon W Intel Xeon D Intel Xeon Scalable | |
| Intel Core Ultra | دارای تجربیات جدید هوش مصنوعی، گرافیک همه جانبه و تعادل مطلوب بین عمر باتری و عملکرد | ||
| Intel Core Family | پردازندههای اینتل برای لپ‌تاپ‌ها و دسکتاپ‌ها با ارائه واکنش‌پذیری، اتصال و گرافیک پیشرفته | Intel Core i9 Intel Core i7 Intel Core i5 Intel Core i3 Intel Core | |
| Intel Processor | پردازندههای سطح ابتدایی و مقرون‌به‌صرفه اینتل | ||
| Intel Atom Processor | پردازندههای کوچک و قدرتمند، ایده‌آل برای دستگاه‌های موبایل و اینترنت اشیا و همچنین برنامه‌های مرکز داده با چگالی بالا و کم‌انرژی | Intel Atom Processor C Series Intel Atom Processor P Series | |
| IoT and Embedded Applications Processors | برای استقرار سریع برنامه‌های کاربردی پیشرو مبتنی بر اینترنت اشیا و برنامه‌های جاسازی شده | پردازندههای Intel Xeon برای برنامه‌های کاربردی جاسازی شده پردازندههای Intel Core™ برای برنامه‌های کاربردی جاسازی شده پردازندههای Intel Pentium برای برنامه‌های کاربردی جاسازی شده پردازندههای Intel Celeron برای برنامه‌های کاربردی جاسازی شده پردازندههای Intel Atom برای برنامه‌های کاربردی جاسازی شده |
اینتل از یک قرارداد نامگذاری خاص برای پردازندههای خود استفاده می‌کند که شامل یک شماره پردازنده است که می‌تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد قابلیت‌های هر تراشه و استفاده مورد نظر آن ارائه دهد که در زیر توضیح داده شده است:
به عنوان مثال، در نام Intel Core i7-11700K:
درک اجزای شماره پردازنده می‌تواند به شما در شناسایی سریع ویژگی‌ها و قابلیت‌های کلیدی هر پردازنده اینتل کمک کند. در جدول زیر، انواع پسوند خط تولید پردازندههای اینتل و معنی آنها لیست شده است.
| پسوند | توضیح |
| C | پردازنده دسکتاپ با گرافیک بالا |
| F | پردازندههای با کارایی بالا و دارای کارت گرافیک مجزا |
| G | شامل گرافیک یکپارچه با کارایی بالا |
| H | گرافیک با کارایی بالا |
| K | باز بودن امکان اورکلاک |
| M | مخصوص موبایل |
| Q | چهار هسته‌ای |
| R | پردازنده دسکتاپ، سوکت BGA1364 (موبایل)، گرافیک بالارده |
| S | مناسب کارایی متوسط و بهینه شده از نظر عملکرد |
| T | بهینه سازی مصرف برق برای بهترین محاسبات دسکتاپی |
| U | بسیار کم‌قدرت برای کارایی لپ تاپ |
| X | آنلاک قوی برای عملکرد بالای دسکتاپ |
| Y | قدرت بسیار کم |
سری پردازندههای Xeon اینتل برای سرورهای تجاری، دیتاسنترها و سیستم‌های بسیار پیشرفته در نظر گرفته شده که برنامه‌های فشرده‌ی داده را اجرا می‌کنند. این سری که در سال 1998 معرفی شد، شامل چهار عضو Xeon E ،Xeon W ،Xeon D و Xeon Scalable است که هر کدام برای حجم کاری متفاوت طراحی شده‌اند.
تفاوت این پردازنده‌ها با سری Core اینتل در تعداد هسته، فرکانس و کش پردازنده‌هاست. قدرت محاسباتی این دسته از پردازندههای اینتل در مقایسه با سری Core i بالاتر بوده و امکانات بیشتری را برای کامپیوتر فراهم می‌کند. پردازندههای Xeon گرافیک یکپارچه ندارند و نمی‌توان آنها را اورکلاک کرد. در جدول زیر، سه نمونه از آخرین نسل پردازندههای Xeon و مشخصات آنها را مشاهده می‌کنید.
| نام | تعداد هسته | فرکانس حداکثر | فرکانس پایه | کش |
| Intel® Xeon® 6740E Processor | 96 | 3.2GHz | 2.4GHz | 96MB |
| Intel® Xeon® 6756E Processor | 128 | 2.6GHz | 1.8GHz | 96MB |
| Intel® Xeon® 6766E Processor | 144 | 2.7GHz | 1.9GHz | 108MB |
پردازندههای سری Core Ultra اینتل با در نظر گرفتن بهترین قابلیت‌ها طراحی شده‌اند. این سری سی پی یو اینتل، رهبری پردازندههای کممصرف برای رایانه‌های شخصی (PC) هوش مصنوعی با بسته مصرف انرژی تا 50 درصد کمتر و حداکثر 120 تاپس (ترا عملیات در ثانیه) در واحد پردازش مرکزی (CPU)، واحد پردازش گرافیکی (GPU) و واحد پردازش عصبی (NPU) هستند تا سازگارترین و کارآمدترین تجربیات هوش مصنوعی در بین مدل‌ها و موتورها را ارائه دهند. نسل چهارم NPU تا 4 برابر قدرتمندتر از نسل قبلی است و برای اجرای بارهای کاری مداوم هوش مصنوعی و در عین حال بازده انرژی ایده‌آل است.
برخی از آخرین مدل‌های این سری در جدول زیر لیست شده است.
| نام | تعداد هسته | فرکانس حداکثر | حافظه کش | نام GPU |
| Intel® Core Ultra 5 – 238V | 8 | 4.7GHz | 8 MB Intel Smart Cache | Intel Arc Graphics 130V |
| Intel Core Ultra 7 – 256V | 8 | 4.8GHz | 12 MB Intel Smart Cache | Intel Arc Graphics 140V |
| Intel Core Ultra 5 – 228V | 8 | 4.5GHz | 8 MB Intel Smart Cache | Intel Arc Graphics 130V |
پردازندههای سطح ابتدایی اینتل با مقرون‌به‌صرفه‌ای که می‌خواهید در هر مکانی متصل شوید، یاد بگیرید و بازی کنید، عملکردی را که به آن نیاز دارید، ارائه می‌کنند. کاربران می‌توانند با اطمینان از انجام چندوظیفه‌ای، همکاری و پخش آنلاین بهتر لذت ببرند و در عین حال به تجربه اتصال ایمن و سریع در لپتاپهای نوت‌بوک، کروم‌بوک، هیبریدی (تبلت‌شو) یا کامپیوتر رومیزی کمک کنند. سه نمونه از این سری پردازنده‌ها را در جدول زیر مشاهده کنید.
| نام | تعداد هسته | فرکانس حداکثر | حافظه کش | نام GPU |
| Intel® Processor U300L | 5 | 4.4GHz | 8 MB | Intel Iris Xe |
| Intel® Processor N97 | 4 | 3.6GHz | 6 MB Intel Smart Cache | Intel UHD Graphics |
| Intel® Processor N50 | 2 | 3.4GHz | 6 MB | Intel UHD Graphics |
پردازندههای اتم اینتل برای مصرف انرژی کم طراحی شده‌اند و برای دستگاه‌هایی که عمر باتری و ابعاد کوچک را به قدرت پردازش خام اولویت می‌دهند ایده‌آل هستند.
این سری پردازنده با حداکثر هشت هسته کارآمد (E-core)، 32 واحد اجرایی و قابلیت‌های هوش مصنوعی داخلی تولید می‌شوند. به عنوان مثال پردازندههای Intel Atom x7000RE برای مقاومت در برابر شرایط سخت و ارائه عملکرد ثابت ساخته شده‌اند. از مهم‌ترین ویژگی‌های این نوع پردازنده اینتل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
در جدول زیر، اطلاعات بیشتر سه سری اصلی و فعلی پردازندههای اتم اینتل ارائه شده است.
| سری Intel Atom® x7000E | سری Intel Atom® x7000RE | سری Intel Atom® x7000C | |
| پردازنده یکپارچه | دارد | دارد | ندارد |
| آستانه دمایی بالا | ندارد | دارد | ندارد |
| شرایط کاربری | دسکتاپ؛ جاگذاری (Embedded) | دسکتاپ؛ صنعتی؛ تجاری | تجاری؛ جاگذاری |
| محاسبات هماهنگ‌زمانی اینتل (Intel TCC) و شبکه‌های حساس به زمان (TSN) | ندارد | دارد | دارد |
| واحد پردازش تصویر یکپارچه | برخی SKUها | برخی SKUها | ندارد |
با مجموعه فناوری‌های محاسباتی و اتصال آماده اینتل در این سری پردازنده‌ها، برنامه‌های کاربردی را به سرعت اجرا خواهید کرد. پردازندههای مرکزی اینترنت اشیا (IoT) و برنامه‌های کاربری تعبیه شده (Embedded) پردازش پیشرفته جهت به دست آوردن بینش حیاتی و ارزش تجاری از داده‌های خود را محقق خواهند کرد. این پردازنده‌ها به دسته‌بندی‌های زیر تقسیم می‌شوند.
پردازندههای Core که از پر سروصداترین نوع پردازنده اینتل از زمان ورود به بازار بوده‌اند و تا به امروز نیز هستند در انواع لپ تاپ گرافیکی، گیمینگ، برنامه‌نویسی و … آنها را مشاهده می‌کنیم، به طور کلی به دو نوع دستهبندی می‌شوند:
بعد از Core می‌توانیم اعدادی را مشاهده کنیم که بالا رفتن آن نشانی از نسل بالاتر و قدرت بیشتر پردازنده است. برای مثال یک لپ تاپ 7 Core i قدرت بیشتری نسبت به یک لپ تاپ با پردازنده 3Core i دارد اما برای مقایسه نسل‌های پشت سر هم باید به سایر اعداد نیز توجه کرد.
سری Core اینتل خط تولید پردازندههای پرچمدار این شرکت است که برای طیف گسترده‌ای از نیازهای محاسباتی طراحی شده است. یکی از عوامل کلیدی که عملکرد این پردازنده‌ها را تعیین می‌کند، سرعت کلاک آنها می‌باشد که در طول سال‌ها پیشرفت‌های چشمگیری داشته است.
سی پی یوهای نسل جدید Core i مجهز به تکنولوژی ساخت هستۀ مجازی یا قابلیت Hyper Threading هستند که سرعت عملکرد را از این طریق افزایش می‌دهند. به این ترتیب، یک هستۀ فیزیکی می‌تواند به عنوان دو هستۀ مجازی عمل می‌کند. بدین ترتیب بدون فعال کردن هستۀ فیزیکی دوم، امکان انجام وظایف و دستورات متعدد به صورت همزمان را پیدا می‌کند.
در ادامه سطوح مختلف پردازنده Core اینتل را بررسی می‌کنیم.
این سری از پردازندههای اقتصادی و پایه‌ای اینتل دارای 2 هستۀ فیزیکی بوده که هر یک از آنها، دو رشته یا Thread را ایجاد می‌کنند. به واسطۀ وجود این رشته‌ها، عملکرد هر یک از هسته‌های آن شبیه به دو هستۀ مجازی می‌شود (مجموعاً چهار هسته). کش این پردازنده‌ها اغلب 4 مگابایت و 6 مگابایت هستند گه گاهاً تا 12 مگ هم دیده می‌شود.
این نوع از پردازنده‌ها از سری پنتیوم و سلرون قوی‌تر بوده و بیشتر در لپتاپهای پایین‌رده به بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند. لپ تاپ‌های مجهز به پردازندههای Core i3 توان محاسباتی در طیف وسیعی از نرم‌افزارها را دارند. این پردازنده‌ها می‌توانند امور روزمره، پروژه‌های دانشجویی و کارهای اداری را به خوبی سازماندهی کنند.
این رده از پردازندههای میان‌رده دارای تا 4 هستۀ فیزیکی و 8 هستۀ مجازی هستند و اغلب آنها دارای کش 6 تا 8 مگابایت می‌باشند (نسل سیزدهم آنها 8 تا 14 هسته دارد و حافظه کش 12 تا 24 مگابایت دارند). پردازندههای Core i5 مورد استفاده در لپ تاپ‌ها دارای پسوند H یا U هستند. سری U از H ضعیف‌تر بوده ولی مصرف برق آنها نیز کمتر است. به همین نسبت می‌توان انتظار داشت که سرعت و قدرت پردازشی آنها نیز کمتر باشد. لپ تاپ‌های مجهز به پردازندههای i5 اغلب در دستگاه‌های میان‌رده استفاده می‌شود. اغلب دانشجویان رشته‌های غیر گرافیکی و کاربران نیمه حرفه‌ای از این نوع دستگاه‌ها استفاده می‌کنند؛ هرچند انجام برخی کارهای گرافیکی و محتوایی ساده توسط آنها نیز ممکن است.
به طور کلی پردازندههای Core i5 اینتل تعادل خوبی بین قیمت و عملکرد مناسب را ارائه کرده و برای انواع عملکرد چندوظیفه‌ای، گیم و تولید محتوای بصری مناسب هستند.
بیشتر بخوانید: بهترین پردازندههای اینتل
سری Core i7 از انواع سی پی یو اینتل است که جزء پردازندههای قوی این برند به حساب می‌آید. این سی پی یوها دارای 10 تا 20 هستۀ فیزیکی در نسل سیزدهم هستند که به واسطۀ تکنولوژی Hyper Threading عملکرد بالاتری در هسته‌ها به دست می‌آورند. بیشتر پردازندههای سری Core i7 دارای کش 8 تا 16 مگابایت هستند اما در نسل سیزده این عدد را می‌توان بین 12 تا 30 مگابایت مشاهده کرد.
این سری نیز مانند پردازندههای Core i5 دارای دو نوع U و H می‌باشند. هر دوی آنها نیز به عنوان پردازندههای قوی با قدرت پردازشی بالا به حساب می‌آیند. این دسته از پردازندههای اینتل بیشتر در لپ تاپ‌های بازی و گرافیکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. اجرای بازی، کارهای گرافیکی و گرفتن خروجی از نرم‌افزارهای طراحی، پروژه‌های روزمره و بسیاری دیگر از امکانات از این طریق فراهم می‌شوند.
یک مزیت عالی در پردازنده core i7، سیستم خنک‌کننده آن است که موقع گرم شدن پردازنده، دما را به خوبی کنترل می‌کند. نقطه ضعف corei7 در مصرف زیاد انرژی است. از دیگر ویژگی‌هایی که در تصمیم گیری بین Core i5 یا Core i7 اینتل به ما کمک می‌کند در زیر بیان شده است:
Intel Core i9 نشان دهنده اوج فناوری پردازنده اینتل و از قوی‌ترین سی پی یوهای موجود در بازار است. این سری دارای 14 تا 24 هسته (نسل سیزدهم) بوده و به عنوان بهترین تولیدات این شرکت به حساب می‌آیند. کش آنها دارای 16 مگابایت حافظه بوده و در لپ تاپ‌های رده‌بالا و پرچم‌داران شرکت‌های سخت‌افزاری، نمونه‌های 24 تا 36 مگابایت آن استفاده می‌شوند. این مدل از انواع سی پی یو اینتل، بیشترین قدرت پردازشی با در بین پردازنده‌ها دارد. از این رو بیشترین استفاده از آنها در دستگاه‌هایی با پردازش سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرند. سرورها و ورک استیشن‌ها عمدتاً از چنین پردازنده‌هایی استفاده می‌کنند.
به طور کلی پردازنده Corei9 مناسب کارهای محاسباتی پیشرفته، ویرایش ویدیوهایی با کیفیت 4K، ساخت موسیقی، انیمیشن‌های دیجیتالی و گیمرهای سطح بالا که بازی‌های اکشن چند نفره است که ویژگی‌های زیر، از مهم‌ترین مشخصه‌های آن محسوب می‌شود:
می توان گفت که سلرون‌ها پردازنده‌هایی ارزان‌قیمت و البته پایین‌رده از سری پردازندههای اینتل می‌باشند که با ورود core iها افراد کمتری به سمت آنها روی آوردند. باید گفت که میزان cache این سی پی یو نسبت به پردازندههای Pentium کمتر می‌باشد.
این سری از پردازنده های اینتل از جمله کم‌مصرف‌‌ترین پردازندههای موجود در بازار هستند. سی پی یو سلرون اینتل دارای 2 هسته و 4 مگابایت حافظۀ کش بوده و از آنها تحت عنوان (Dual Core) نیز یاد می‌شود. برخی از مدل‌های آن شامل N4000 و N4020 هستند که از نمونه‌های خوب این پردازنده‌ها به حساب می‌آیند. این دسته از پردازندههای اینتل اغلب در لپ تاپ‌های اقتصادی و ارزان به کار گرفته می‌شوند. قدرت محاسباتی آنها بالا نبوده و اغلب برای اجرای برنامه‌های آفیس، وبگردی، تماشای فیلم و انجام برخی امور ساده مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این نوع از پردازنده‌ها برای لپ تاپ‌ها و سیستم‌هایی مناسب است که از آنها انتظار کارهای حرفه‌ای و فوق قوی را نداشته باشیم از این رو می‌توان گفت که لپ تاپ‌هایی را که دارای این سی پی یو هستند جز سیستم‌های پایین‌رده دستهبندی می‌کنیم. این سری از لپ تاپ‌ها در دو سری Gold و Silver در بازار موجود می‌باشند.
پردازندههای اینتل پنتیوم نیز به عنوان سی پی یوهای کممصرف شناخته می‌شوند که دارای 4 هسته و 4 مگابایت حافظۀ کش هستند. این دسته از پردازنده‌ها با عنوان Quad Core یا چهار هسته‌ای شناخته شده و به دو گروه پنتیوم سیلور و پنتیوم گولد دستهبندی می‌شوند. تفاوت بین این دو دسته در فرکانس پایۀ آن‌هاست. پردازندههای پنتیوم از پردازندههای سلرون قوی‌تر بوده و قادر به انجام محاسبات بیشتری هستند. به همین دلیل از آنها در لپتاپهای حسابداری و برای انجام کارهای عمومی استفاده می‌شود. همچنین که امکان اجرای برخی نرم‌افزارها مانند فتوشاپ نیز توسط آنها میسر است.
در ابتدا ایتانیوم‌ها سی پی یو‌هایی 64 بیتی بودند که اینتل آنها را به بازار و همه ی مردم معرفی نمود. سیستم‌هایی که بر پایه ی ایتانیوم توسط HP / Hewlett Packard Enterprise (HPE) (خط سرورهای HPE Integrity) و برخی دیگر از سازنده‌ها تولید شده است. کمپانی اینتل با اعلام رسمی در تاریخ 30 ژانویه 2019 رسماً اعلام کرد که خانواده CPU Itanium دیگر تولید نخواهد شد.
بیشتر بخوانید: amd یا intel: مقایسه قدرت، سرعت، اورکلاک و ارزش پردازنده‌ها
کانسپت نسل در پردازندههای اینتل پس از ورود coreها به بازار متولد شد. نسل‌های متولد شده در این پردازنده‌ها به شرح زیر هستند:
| نسل پردازنده | نام | تاریخ تولید | مهم‌ترین ویژگی‌ها |
| نسل 1 | Nehalem | 2010 |
|
| نسل 2 | Sandy Bridge | 2011 |
|
| نسل 3 | Ivy Bridge | سپتامبر 2012 |
|
| نسل 4 | Haswell | ژوئن 2013 |
|
| نسل 5 | Broadwell | 2015 |
|
| نسل 6 | Skylake | آگوست 2015 |
|
| نسل 7 | Kaby Lake | 2016 |
|
| نسل 8 | Kaby Lake R | 2017 |
|
| نسل 9 | Coffee Lake | اواخر 2017 |
|
| نسل 10 | Cannon Lake/Ice Lake | 2018 |
|
| نسل 11 | Tiger Lake | سپتامبر 2020 |
|
| نسل 12 | Alder Lake | 2021 |
|
| نسل 13 | Raptor Lake | اکتبر 2022 |
|
| نسل 14 | Meteor Lake | دسامبر 2024 |
|
نسل بعدی پردازندههای Core اینتل پانزدهمین و شانزدهمین با کد Arrow Lake و Lunar Lake هستند. آنها قرار است در سال‌های 2024 و 2025 عرضه شوند. با این حال، ممکن است سری دیگری از پردازنده‌ها نیز در سال 2024 منتشر شوند که با نام Bartlett Lake شناخته می‌شوند.
انتظار می‌رود که Arrow Lake تا پایان سال 2024 منتشر شود. گمانه‌زنی‌ها مبنی بر اینکه ممکن است تعداد هسته‌های عملکردی آن به اندازه نسل‌های قبلی خود باشد وجود دارد، اما شایعه شده هسته‌های E می‌توانند به 32 برسد. علاوه بر این، Arrow Lake ممکن است دارای طراحی جدید سوکت 1851LGA باشد. علاوه بر این، مانند نسل چهاردهم، Arrow Lake نیز ممکن است از نوع حافظه DDR پشتیبانی نکند.
با این حال، گمانه‌زنی‌هایی نیز وجود دارد که اینتل ممکن است مدل Hyperthreading را در تمام مدل‌های Arrow Lake به طور کامل کنار بگذارد. اینتل قبلاً پشتیبانی از Hyperthreading را در پردازندههای نسل نهم سطح پایین حذف کرده اما با Arrow Lake، این کار ممکن است برای همه مدل‌ها اعمال شود.
همانطور که گفته شد، شایعاتی هم مبنی بر عرضه اینتل نوع دیگری از پردازنده به نام “Bartlett Lake” وجود دارد. این نسل، پردازندههای پایین‌رده‌ای خواهند بود که شکاف بازار را در کنار Arrow Lake پوشش خواهند داد و نشان می‌دهد هر دوی این‌ها ممکن است در کنار هم منتشر شوند. گزارش‌ها بیان می‌کنند که پردازندههای Barlett Lake از حافظه DDR4 پشتیبانی می‌کنند و بر اساس طراحی سوکت 1700LGA خواهند بود.
پس از آن، انتظار اینتل Lunar Lake را در سال 2025 خواهیم داشت. گفته می‌شود که پردازندههای Lunar Lake ممکن است دارای سرعت کلاک 2.8 گیگاهرتز، 4 هسته P و 4 هسته E باشند. علاوه‌بر این، حافظه نهان L2 آن ممکن است بزرگتر از حافظه نهان L3 باشد، اولی 14 مگابایت و دومی 12 مگابایت است.